Leczenie bulimii - psychoterapia

Istnieje wiele rodzajów szkół psychoterapii, każda postrzega człowieka, jego osobowość, emocje i problemy w inny sposób, a możliwości leczenia upatruje w oddziaływaniu na różne sfery. Nie można jednoznacznie określić, które podejście jest najlepsze, najbardziej skuteczne. W zależności od istoty problemu, różne podejścia, będą miały lepszą lub gorszą skuteczność w leczeniu.

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna jest oparta na założeniu, że wzorzec fałszywego myślenia o swoim ciele, będący podstawą bulimii, może być rozpoznany i zmieniony, poprzez zmianę odpowiedzi i wyeliminowanie niezdrowej reakcji na jedzenie. W przypadku bulimii przebieg terapii poznawczo-behawioralnej można opisać następująco:

• W okresie 4-6 miesięcy pacjent uczy się jedzenia 3 posiłków dziennie, wliczając w to pokarmy, których poprzednio unikał.
• W tym okresie pacjent obserwuje i notuje codzienną dietę, razem ze zwyczajowymi, niezdrowymi reakcjami oraz negatywnymi myślami odnośnie jedzenia, jeżeli takowe występują.
• Pacjent odnotowuje wszelkie przypadki objadania się, oraz pozbywania skonsumowanych kalorii. Takie zachowania powinny być odnotowywane w sposób obiektywny, bez samokrytyki, osądzania się czy poczucia winy.
• W czasie sesji terapeutycznej pacjent dyskutuje swoje postępowania z terapeutą. Z czasem chory jest w stanie odkryć swoje zaburzone i fałszywe podejście względem wyglądu własnego ciała.
• Gdy niewłaściwe odruchy i zachowania zostaną rozpoznane, wybór jedzenia jest poszerzany, a pacjent zaczyna kwestionować i zwalczać wszystkie odruchy i automatyczne zachowania, które zostają zastąpione zestawem realistycznych przekonań i zachowań opartych na rozsądnych i rzeczywistych oczekiwaniach względem siebie.

Terapia interpersonalna

Terapia interpersonalna polega na zwalczaniu depresji i lęków, które mogą być podłożem zaburzenia odżywiania razem z czynnikami socjologicznymi, które wpływają na zachowania związane z jedzeniem. Ten rodzaj terapii całkowicie pomija kwestie wagi, jedzenia, czy wizerunku własnego ciała (gdy pacjent w czasie sesji wspomni coś na te tematy, terapeuta w sposób delikatny zmienia kierunek rozmowy). Cele terapii interpersonalnej:

• wyrażanie uczuć,
• odkrycie jak radzić sobie z niepewnością i zmianami w życiu,
• wykształcenie silnego poczucia indywidualizmu i niezależności,
• zmierzenie się z wszelkimi istotnymi wydarzeniami z przeszłości typu molestowanie seksualne czy inne traumatyczne przeżycia, które mogły przyczynić się do wykształcenia zaburzeń odżywiania.

Uważa się, że terapia interpersonalna nie jest tak skuteczna w leczeniu bulimii, jak poznawczo-behawioralna. Na pewno ten rodzaj terapii wymaga większej ilości czasu.

Terapia rodziny

Ten rodzaj terapii jest oparty na założeniu, że główną rolę w powstawaniu zaburzeń odżywiania grają niewłaściwe relacje w rodzinie. Terapia rodziny może być skuteczna w przypadku pacjentów i młodych, i starszych. Opiekunowie często mają silne poczucie winy oraz lęk. Inna częsta sytuacja to, gdy rodzic zbyt angażujący się w życie swojego chorego dziecka, niejako wspomaga zaburzenie odżywiania z różnych powodów - z obawy przed uwolnieniem podświadomego gniewu i żalu w kierunku chorego/chorej, czy też identyfikować się z celem, jakim jest uzyskanie szczupłej sylwetki (w takiej sytuacji zaburzony stosunek do jedzenia i własnej sylwetki nie jest postrzegany jako patologia). W terapii rodziny bardzo ważnym elementem jest pełne zrozumienie przez jej członków niebezpieczeństwa zaburzeń odżywiania, i że przez podtrzymywanie takiego stanu przyczyniają się do rujnowania zdrowia, a nie raz także życia swoich dzieci.

Terapia psychodynamiczna

W terapii psychodynamicznej główną rolę gra wzajemne postrzeganie się terapeuty i pacjenta, oraz przeniesienie wydarzeń z przeszłości na tą relację. Pozwala to pacjentowi na bezpośrednią pracę nad problemami, które podtrzymują jego chorobę. Terapeuta oferuje także interpretację bieżących wydarzeń i zachowań, trudnych dla pacjenta.

Ze względu na bardzo indywidualny charakter terapii psychodynamicznej jest bardzo trudno ocenić statystycznie jej efektywność w leczeniu bulimii. W przypadku, gdy pacjent jest przekonany, że jego zaburzenie odżywiania jest tylko odzwierciedleniem problemów wewnętrznych, emocjonalnych, terapia psychodynamiczne ma szansę być niezwykle skuteczną.

Podejście zintegrowane

Niektórzy terapeuci stosują połączenie elementów właściwych dla różnych rodzajów psychoterapii, tworząc indywidualne podejście dla danego przypadku. Na przykład prowadzenie dziennika żywienia i emocji w połączeniu z elementami terapii psychodynamicznej daje pozytywne efekty w wielu przypadkach zaburzeń odżywiania, w tym bulimii.

Terapia wg modelu Maudsley

Podstawowym założeniem terapii Maudsley jest wykluczenie udziału środowiska rodzinnego, a zwłaszcza rodziców z udziału w powstaniu zaburzenia odżywiania. Przyjmuje się tutaj, że główną rolę w wykształcaniu się nieprawidłowych zwyczajów żywieniowych i zburzonego wizerunku własnego ciała mają czynniki biologiczne. Rodzinę postrzega się tutaj nie jako problem, ale jako kluczowy element procesu leczenia. Terapia przebiega w następujących etapach:

• Odzyskiwanie wagi - uświadomienie rodzicom fizycznych konsekwencji niedożywienia, przekazanie w ich ręce całkowitej kontroli nad tym co, kiedy, z kim i gdzie chory/chora jada.
• Przywrócenie kontroli nad spożywanymi posiłkami w ręce dziecka - gdy pacjent zaakceptuje, że oczekuje się od niego zjadania pokarmów w innych ilościach, i innego rodzaju.
• Praca nad poczuciem tożsamości - rozwiązywanie problemów związanych z dojrzewaniem, usamodzielnianiem się, powrót do normalności i prawidłowych relacji w rodzinie.

Podejście takie wzbudza wiele kontrowersji, jednak staje się coraz bardziej popularne ze względu na to, że aktywizuje rodziców do udziału w procesie leczenia, a także nie daje powodu do poczucia winy.