Bulimia - diagnoza

Nieco historii

Samo prowokowanie wymiotów po obfitych posiłkach ma długą historię. Już w starożytnym Rzymie istniały "vomitoria" - pomieszczenia przeznaczone do wymiotowania, a zwyczaj ucztowania, a następnie wymiotowania, aby zwiększyć możliwości spożycia, był stosunkowo powszechny. Podobno gorącymi zwolennikami takiego postępowania byli cesarze Klaudiusz i Witeliusz. W kulturze staroegipskiej kultywowany był obyczaj comiesięcznego oczyszczania ciała za pomocą indukowanych wymiotów i biegunek, a powszechne było przekonanie, że choroby pochodzą od pożywienia. Stąd wywodziły się średniowieczne zalecenia lekarzy, którzy przeczyszczanie i wymioty uważali za jeden ze sposobów leczenia.

Istotną różnicą między tymi historycznymi zachowaniami było to, że nie miały one żadnego związku z tendencją do uzyskania szczupłej sylwetki, ba - szczupłość w naszym rozumieniu była dla naszych przodków wręcz odpychająca.

Bulimia jest terminem zapożyczonym z greki oznaczającym patologiczne obżarstwo. Schorzenie wyróżniono jako jedno z zaburzeń psychicznych dopiero w latach 70-tych XX wieku, traktując je jako inną postać anoreksji. W latach 80-tych badania epidemiologiczne pokazały, że bulimia jest dużo bardziej pospolita niż anoreksja.

Definicja

Choroba polega na przyjmowaniu dużej, niekiedy olbrzymiej, ilości pokarmu w krótkim czasie - niekiedy wartość kaloryczna takiego posiłku kilkakrotnie przekracza dzienne zapotrzebowanie. Napady obżerania mogą występować raz na kilka dni, mogą też być inicjowane kilka razy dziennie. Cechą znamienną bulimii są działania kompensujące wspomniane napady, czyli aktywności przeciwdziałające przytyciu, które mogą przybierać na przykład postać:

• prowokowania wymiotów,
• używania środków przeczyszczających,
• używania środków moczopędnych,
• intensywnych ćwiczeń fizycznych,
• intensywnej diety lub głodówki między napadami.

Poniżej przedstawiamy kryteria diagnostyczne bulimii, które zostały opracowane po to, aby niejako zdefiniować chorobę i ułatwić lekarzom diagnozę. W większości krajów obowiązuje przygotowana przez WHO klasyfikacja ICD-10, w USA i Wielkiej Brytanii DSM IV.

Kryteria diagnostyczne bulimii wg ICD-10

A. Występują nawracające epizody przejadania się (co najmniej 2 razy tygodniowo w przeciągu 3 miesięcy), w czasie których w krótkim okresie czasu spożywane są duże ilości pokarmu.
B. Utrzymuje się uporczywa koncentracja na jedzeniu i silne pragnienie lub poczucie przymusu jedzenia (głód).
C. Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom "tycia" za pomocą jednej lub więcej z następujących metod:

• prowokowanie wymiotów,
• prowokowanie wydalania stolca,
• kolejne okresy głodowania,
• stosowanie: leków obniżających łaknienie, preparatów tarczycy, leków moczopędnych; w przypadku bulimii u chorych na cukrzycę, mogą oni bagatelizować leczenie insuliną.

D. Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem (zwykle prowadzące do niedoboru masy ciała).

Kryteria diagnostyczne bulimii wg DSM-IV-TR

A. Nawracające epizody objadania się. Epizod objadania się charakteryzuje się oboma z następujących cech:

• jedzenie w wyodrębnionym okresie (np. w ciągu dwóch godzin) takiej ilości pożywienia, która zdecydowanie przekracza to, co większość ludzi zjadłaby w podobnym czasie w podobnych okolicznościach;
• poczucie braku kontroli nad jedzeniem w czasie takiego epizodu (np. poczucie, że nie można zaprzestać jedzenia lub zapanować na tym, ile się zjada).

B. Nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne podejmowane w celu zapobieżenia przyrostowi masy ciała, takie jak: samoprowokowanie wymiotów, nadużywanie leków czyszczących, moczopędnych, wlewów przeczyszczających lub innych leków, głodowanie lub nadmierne ćwiczenia fizyczne.
D. Samoocena pozostaje pod nadmiernym wpływem kształtu i masy ciała.
E. Zakłócenie nie występuje wyłącznie podczas epizodów Jadłowstrętu psychicznego.

Należy określić postać:

• Postać z przeczyszczaniem: podczas obecnego epizodu Żarłoczności psychicznej osoba regularnie podejmuje prowokowanie przez siebie wymiotów lub nadużywanie leków czyszczących, moczopędnych albo wlewów przeczyszczających.
• Postać bez przeczyszczania: podczas obecnego epizodu Żarłoczności psychicznej osoba regularnie wykonuje inne nieodpowiednie zachowania kompensacyjne, takie jak: głodowanie lub nadmierne ćwiczenia fizyczne, lecz nieregularnie podejmuje prowokowanie przez siebie wymiotów lub nadużywanie leków czyszczących, moczopędnych albo wlewów przeczyszczających.